| Başlık | Bilgi |
|---|---|
| Hastalık Adı | Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı) |
| Tanım | Diabetes Mellitus, vücudun kan şekerini (glukoz) düzenlemede yetersiz kaldığı kronik bir hastalıktır. Bu durum, insülin üretimi eksikliği veya insülinin etkili kullanılmaması sonucu ortaya çıkar. |
| Tıbbi Terimler | – İnsülin: Pankreas tarafından üretilen ve kan şekerini düzenleyen hormon – Glukoz: Hücrelerin enerji için kullandığı bir şeker türü – Hiperglisemi: Yüksek kan şekeri |
| Etyoloji (Nedenleri) | – Tip 1 Diyabet: Bağışıklık sisteminin pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırması – Tip 2 Diyabet: İnsülin direnci ve/veya pankreasta insülin üretiminde azalma |
| Patofizyoloji | – Tip 1 Diyabet: İnsülin üretimi neredeyse tamamen durur – Tip 2 Diyabet: Vücut hücreleri insüline karşı direnç geliştirir – Yüksek kan şekeri organlara zarar verebilir |
| Semptomlar | – Sık idrara çıkma – Aşırı susuzluk – Aşırı açlık – Yorgunluk – Görme bozuklukları – Yavaş iyileşen yaralar – Kilo kaybı (Tip 1 Diyabet) |
| Tanı Yöntemleri | – Açlık plazma glukoz testi – Oral glukoz tolerans testi (OGTT) – HbA1c testi (kan şekeri düzeyinin 3 aylık ortalaması) – İdrarda glukoz ve keton testi |
| Görüntüleme Teknikleri | – Göz dibi muayenesi (diyabetik retinopati taraması) – Ayak muayenesi (diyabetik ayak komplikasyonları için) – Karın ultrasonu (pankreas değerlendirmesi) |
| Tedavi Yöntemleri | – Tip 1 Diyabet: İnsülin enjeksiyonları – Tip 2 Diyabet: Oral antidiyabetikler (metformin, sulfonilüreler) – Kan şekerinin düzenli takibi – Diyet ve egzersiz |
| İlaç Tedavisi | – İnsülin (kısa, orta ve uzun etkili) – Metformin (karaciğerin glukoz üretimini azaltır) – Sulfonilüreler (insülin salınımını artırır) – GLP-1 analogları, SGLT2 inhibitörleri |
| Non-farmakolojik Tedaviler | – Diyet planlaması (karbonhidrat kontrolü) – Düzenli fiziksel aktivite – Diyabet eğitimi – Stres yönetimi |
| Yaşam Tarzı Değişiklikleri | – Dengeli ve sağlıklı beslenme – Düzenli egzersiz yapma – Sigara ve alkol tüketiminden kaçınma – Düzenli sağlık kontrolleri ve kan şekeri izlemi |
| Risk Faktörleri | – Obezite – Ailede diyabet öyküsü – Sedanter yaşam tarzı – Yüksek tansiyon – Yüksek kolesterol düzeyleri – Yaş (özellikle Tip 2 Diyabet için) |
| Komplikasyonlar | – Diyabetik retinopati (gözlerde hasar) – Diyabetik nefropati (böbrek hasarı) – Diyabetik nöropati (sinir hasarı) – Kalp hastalığı ve inme – Diyabetik ayak (yara ve ülser) |
| Korunma Yöntemleri | – Sağlıklı kiloyu koruma – Düzenli egzersiz yapma – Dengeli beslenme ve rafine şeker tüketimini sınırlandırma – Kan şekeri düzeylerinin düzenli kontrolü |
| Epidemiyoloji | – Dünya genelinde 537 milyon yetişkin diyabetle yaşamaktadır (2021 itibarıyla) – Tip 2 Diyabet, tüm diyabet vakalarının %90’ından fazlasını oluşturur |
| Prognostik Faktörler | – Diyabet iyi yönetilirse, komplikasyonlar önlenebilir ve normal bir yaşam sürdürülebilir. – Yetersiz kontrol, ciddi komplikasyonlara ve yaşam süresinde azalmaya neden olabilir |
| İlişkili Hastalıklar | – Kalp damar hastalıkları – Hipertansiyon – Obezite – Metabolik sendrom – Kronik böbrek hastalığı |
| Sıklık ve Yaygınlık | – Dünya genelinde %10-15 sıklıkla görülür. – Obezite ve yaşla birlikte sıklık artar. – Gelişmiş ülkelerde daha yaygındır ancak gelişmekte olan ülkelerde de hızla artmaktadır. |
| Önleme Stratejileri | – Sağlıklı diyet ve düzenli egzersiz – Ailede diyabet öyküsü varsa erken tarama – Obeziteyi önlemek için kilo kontrolü – Rafine şekerden kaçınmak |
| Psikososyal Etkiler | – Kronik hastalık yönetimi stresi – Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri nedeniyle sosyal izolasyon – Depresyon ve anksiyete riski |
| Önemli Klinik Çalışmalar | – Tip 1 diyabetin önlenmesi ve yönetimi – Tip 2 diyabetin önlenmesi için yaşam tarzı müdahaleleri – Yeni insülin analogları ve diyabet tedavisinde yenilikler |
| Kaynaklar | – Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – Amerikan Diyabet Derneği (ADA) – T.C. Sağlık Bakanlığı – Ulusal Diyabet Eğitim Programı |
Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
Bu Makaleyi Paylaş
Yorum bırakın
Yorum bırakın