DeepSeek: Çin’in Yapay Zeka Rövanşı
Çin merkezli yapay zeka şirketi DeepSeek, geçtiğimiz hafta ABD başta olmak üzere dünya çapında Apple App Store’un en çok indirilen ücretsiz uygulaması oldu. OpenAI’ın ChatGPT, Google’ın Gemini ve Anthropic’in Claude-3.5 gibi rakiplerini geride bırakan şirket, DeepSeek V3 adlı açık kaynaklı modeliyle dikkat çekiyor. Şirketin iddiasına göre, bu model rakiplerine kıyasla %70 daha az işlem gücü gerektiriyor ve eğitim maliyeti 6 milyon doların altında kaldı. Pazar analistleri ise bu iddiaları “şüpheli” bulsa da, DeepSeek’in performansının GPT-4o ile eş değer olduğu vurgulanıyor.
Teknoloji Hisselerinde Deprem Etkisi
DeepSeek’in başarısı, küresel teknoloji piyasalarını sarstı. Haberin duyulmasının ardından NVIDIA hisseleri %4.2, Hollandalı yonga üreticisi ASML %3.8 değer kaybetti. Google’ın ana şirketi Alphabet ve Microsoft hisseleri de sabah saatlerinde düşüş trendine girdi. New York Times’ın belirttiğine göre, Nasdaq ve S&P 500 endeksleri genelinde yaşanan bu çalkantı, Avrupa ve Japonya borsalarına da sıçradı. Uzmanlar, Çin’in AI alanındaki bu hamlesinin Batılı şirketlerin pazar payını tehdit ettiğini belirtiyor.
MIT Lisanslı Model ve Donanım Stratejisi
DeepSeek’in ilk modeli DeepSeek-R1, MIT lisansı altında kullanıma sunuldu. Bu lisans, modelin ticari kullanımda herhangi bir kısıtlama olmadan ücretsiz erişilebilir olması anlamına geliyor. Şirketin kurucusu Liang Wenfeng, aynı zamanda DeepSeek’i finanse eden bir risk fonunun da CEO’su. MIT Technology Review’a konuşan kaynaklar, Wenfeng’in ABD’nin çip ihracat yasağından önce NVIDIA A100 işlemcilerini stokladığını ve bu çipleri daha düşük güçlü ithal çiplerle birleştirdiğini aktardı. Ancak yine de şirket, OpenAI ve Google’ın sahip olduğu donanım altyapısının çok gerisinde kaldı.
Düşük Maliyetli AI Devrimi mi, Abartılı İddialar mı?
DeepSeek’in “6 milyon dolarlık AI modeli” iddiası, sektörde tartışma yarattı. Citigroup analistleri, Çin’deki veri gizliliği yasaları ve teknoloji erişim kısıtlamalarının bu tür projeleri ABD’ye kıyasla daha zorlu hale getirdiğini vurguladı. Buna rağmen şirket, model eğitiminde optimize algoritmalar ve enerji verimliliği odaklı mimari kullandığını öne sürüyor. DeepSeek’in Başkanı Zhao Li, “Rakiplerimiz milyarlarca dolar harcarken, biz kaynakları akıllıca yönettiğimiz için maliyetleri düşürdük” açıklamasını yaptı.
Kullanıcılar İçin Ne Sunuyor?
DeepSeek’in web, mobil uygulama ve API üzerinden erişilebilen hizmetleri, kullanıcılara kod yazma, içerik üretme ve akademik araştırma gibi alanlarda destek sağlıyor. Özellikle İngilizce-Çince çeviri ve veri analizi araçlarıyla öne çıkan platform, ücretsiz kullanım modeliyle geniş bir kitleye hitap ediyor. Ancak CNBC’nin haberine göre, şirket son 24 saat içinde “büyük ölçekli kötü niyetli saldırılar” nedeniyle yeni kayıtları geçici olarak durdurdu. Mevcut kullanıcılar hizmete erişmeye devam edebilirken, yeni kullanıcıların beklemesi gerekecek.
Çin’in Küresel AI Hamlesi ve Batı’nın Endişeleri
DeepSeek’in yükselişi, Çin’in yapay zeka alanında kendi kendine yeterlilik hedefine ulaşma çabalarının bir göstergesi olarak yorumlanıyor. Batılı analistler ise bu gelişmeyi, OpenAI ve Google gibi şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırımlarını riske atabilecek bir tehdit olarak görüyor. Öte yandan, Çin hükümetinin son dönemde AI start-up’larına sağladığı veri erişimi kolaylıkları ve hibe destekleri, DeepSeek gibi şirketlerin önünü açıyor.
Sonuç: Yapay Zeka Savaşları Yeni Bir Boyut Kazanıyor
DeepSeek’in App Store’daki ani yükselişi ve NVIDIA hisselerinde yarattığı dalga, küresel teknoloji dengelerinin değişmeye başladığının sinyallerini veriyor. Çin’in düşük maliyetli ancak yüksek performanslı AI modelleri, Batı’nın pahalı altyapı yatırımlarını sorgulatıyor. Ancak şirketin donanım kısıtlamaları ve şeffaflık tartışmaları, bu başarının sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri doğuruyor.
📌 Öne Çıkanlar:
- DeepSeek, MIT lisansı ile sınırsız ticari kullanım sunuyor.
- NVIDIA hisseleri, Çin kökenli AI başarısı nedeniyle değer kaybetti.
- Yeni kullanıcı kayıtları kötü niyetli saldırılar nedeniyle askıya alındı.
