ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Çin’e yönelik yeni ithalat vergileri, küresel ticaret dengelerini altüst ederken, özellikle teknoloji devi Apple’ı zorlu bir sınavla karşı karşıya bırakıyor. Çin’de üretilen iPhone’ların ABD’ye girişinde uygulanacak %54’lük ek vergi, tüketicilerin cebini yakabilecek bir fiyat artışına kapı aralıyor. Rosenblatt Securities analistlerine göre, iPhone 16 serisi modellerinin fiyatları %43’e varan oranlarda artabilir. Peki bu durum Apple’ın satış stratejilerini ve küresel üretim zincirini nasıl etkileyecek?
iPhone Fiyatlarına Yansıyacak Vergi Yükü: Tüketiciye Etkisi Ne Olacak?
Apple’ın Çin’deki üretim ağırlığı (%90’ın üzerinde), Trump’ın vergi politikaları karşısında şirketi kırılgan bir konuma sürüklüyor. Analistlerin hesaplamalarına göre:
- iPhone 16 (başlangıç fiyatı $799), $1.142’ye yükselebilir.
- iPhone 16 Pro Max 1TB ($1.599) gibi üst segment modeller ise $2.300 seviyesine çıkabilir.
- Bütçe dostu iPhone 16e ($599) bile $856’ya ulaşarak, “uygun fiyat” vaadini zorlayabilir.
Bu artışlar, Apple’ın maliyetleri tüketiciye yansıtması halinde geçerli olacak. Ancak CFRA Research analisti Angelo Zino, tüketici direnci nedeniyle şirketin %5-10’dan fazla zam yapamayacağını öngörüyor. Zira iPhone satışları, özellikle ABD ve Çin’de son çeyrekte %10-15 düşüş kaydetti.
Apple Hiselerinde 2020’den Beri En Kötü Gün: Piyasa Nasıl Tepki Verdi?
Trump’ın açıklamaları sonrası Apple hisseleri %9.3 değer kaybederek, Mart 2020’den bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Yatırımcıların endişesi, şirketin:
- Maliyet artışlarını dengeleyememesi,
- Üretimi Çin dışına taşıyamaması,
- Rekabetçi fiyatlandırma stratejisini kaybetmesi.
Rosenblatt Securities analisti Barton Crockett, “Apple’ın bu kez Trump’tan muafiyet alamaması sürpriz oldu. 2018’deki ticaret savaşlarında ‘Amerikan ikonu’ olarak korunmuştu, ancak şimdi $40 milyar zarar riski var” uyarısı yapıyor.
Apple’ın Üretim Zinciri ve Alternatif Ülkeler: Hindistan ve Vietnam da Kurtulamadı
Apple, son yıllarda üretimin bir kısmını Hindistan ve Vietnam’a kaydırsa da bu ülkeler de Trump’ın vergi listesinden nasibini aldı:
- Vietnam’dan ithalatta %46,
- Hindistan’dan ithalatta %26 ek vergi.
Counterpoint Research kurucu ortağı Neil Shah, Apple’ın maliyetleri dengelemek için en az %30 fiyat artışına gitmesi gerektiğini belirtiyor. Ancak bu hamle, iPhone 17 lansmanına (Eylül 2025) kadar ertelenebilir. Zino’ya göre, Apple zamları genellikle yeni model lansmanlarıyla eş zamanlı yapıyor.
Apple Intelligence ve Tüketici Tepkisi: Yenilikler Yetersiz Mi Kaldı?
Şirketin yapay zeka odaklı Apple Intelligence özellikleri (bildirim özetleme, e-posta yeniden yazma, ChatGPT entegrasyonu) beklenen satış patlamasını yaratamadı. Uzman incelemeleri, bu özelliklerin “yenilikçi ancak yükseltme için yeterince ikna edici olmadığını” vurguluyor. Talepteki durgunluk, vergi kaynaklı maliyet artışlarıyla birleşirse Apple’ın kar marjlarını çifte darbe alabilir.
Çözüm İpuçları: Apple Maliyetleri Nasıl Absorbe Edebilir?
- Tedarik Zinciri Optimizasyonu: Maliyetleri düşürmek için Tayvanlı (TSMC) ve Güney Koreli (Samsung) tedarikçilerle yeni anlaşmalar.
- ABD’de Üretim: Arizona’daki tesislerin kapasitesinin artırılması, ancak bu da %20-30 daha pahalı üretim demek.
- Hükümetle Gizli Pazarlık: Beyaz Saray’a lobi faaliyetleriyle muafiyet kazanma çabası.
Sonuç: Tüketici Elektroniğinde Yeni Dönem
Trump’ın vergi politikaları, Apple özelinde “küreselleşme vs. korumacılık” tartışmalarını yeniden alevlendiriyor. Tüketiciler, 2-3 yıllık operatör taksitleriyle fiyat artışlarını hissetmeyebilir, ancak uzun vadede premium segment erişilemez hale gelebilir. Apple’ın 2024 son çeyrek raporları, bu sınavın ilk sinyallerini verecek
