Çinli bilim insanları, Chang’e-5 misyonu ile 2020 yılında Ay’dan getirilen toprak örneklerinde su molekülleri bulduklarını açıkladı. Çin Bilimler Akademisi (CAS) tarafından yapılan açıklamaya göre, bu önemli keşif, Ay’ın yüzeyinde suyun varlığını doğrulayan ilk bulgular arasında yer alıyor. Keşif, Pekin Yoğun Madde Fiziği Ulusal Laboratuvarı ve CAS Fizik Enstitüsü ile diğer yerli araştırma kurumlarından bilim insanları tarafından gerçekleştirilen araştırma sonucunda ortaya çıktı ve 16 Temmuz’da Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.
Chang’e-5 Misyonu ve Su Molekülleri
2020 yılında Chang’e-5 misyonu ile Ay’a gönderilen ve geri getirilen toprak örneklerinde, Çinli bilim insanları su molekülleri içeren “hidrate mineral” keşfettiler. CAS, bu minerallerin moleküler su ile zenginleştirildiğini bildirdi. Ay’da suyun varlığına dair ilk işaretler, 2009 yılında Hindistan’ın Chandrayaan-1 uzay aracı tarafından tespit edilmişti. NASA’nın Moon Mineralogy Mapper (M3) enstrümanını taşıyan Chandrayaan-1, Güneş ışığı alan bölgelerde oksijen ve hidrojen molekülleri formunda hidrate minerallerin varlığını doğrulamıştı.
Yeni Keşifler ve Gelecek Beklentileri
NASA, 2020 yılında Clavius kraterinde su moleküllerinin varlığını duyurdu. Ancak yüksek enlem ve kutup bölgelerinden getirilen Ay örneklerinin eksikliği nedeniyle Ay hidrojeni’nin kaynağı ve kimyasal formu tam olarak belirlenememişti. Chang’e-5 misyonu ile getirilen toprak örneklerinde 1000’den fazla mineral izole edildi. Bu mineraller arasında, su molekülleri içeren plaka benzeri şeffaf bir kristal olan “bilinmeyen Ay minerali” (ULM-1) bulundu. Araştırmacılar, bu mineralin dünya kaynaklarından veya roket egzozundan kontamine olmadığını doğruladılar. Ancak, bu su içeren mineralin daha fazla kanıtının bulunması gerektiği belirtiliyor.
Chang’e-6 ve Gelecek Araştırmalar
Chang’e-5 misyonu, 44 yıllık bir aradan sonra Ay’dan getirilen ilk örnekler olması açısından önem taşıyor. Bu misyon, Ay’ın evrimi hakkında derinlemesine araştırmalar yapılmasını sağladı. Çin’in Chang’e-6 misyonu, Ay’ın en eski havzasından 2 kg’a kadar malzeme getirerek daha fazla keşfe olanak sağlayacak. CAS akademisyeni Li Xianhua, Chang’e-5 misyonunun Ay örnekleri üzerinde derinlemesine çalışmalar başlattığını ve Ay’ın evrimini anlamamızı ilerlettiğini belirtti. Chang’e-6 misyonu öncesinde, Ay’dan getirilen tüm örnekler, Ay’ın yakın tarafındaki bölgelerden toplandı. Li, Ay hakkında mevcut bilgilerimizin çoğunun, yakın taraftan toplanan örneklerden elde edildiğini ve bunun Ay’ın tamamı hakkında kapsamlı bir bilimsel anlayış sunmadığını ifade etti.
