| Başlık | Bilgi |
|---|---|
| Hastalık Adı | Astım |
| Tanım | Astım, hava yollarının daralması ve iltihaplanması sonucu nefes darlığı, öksürük ve hırıltıya neden olan kronik bir solunum yolu hastalığıdır. |
| Tıbbi Terimler | – Bronkokonstriksiyon: Hava yollarının daralması – İnhalasyon: Solunum yoluyla ilaç veya madde alınması – Bronkodilatör: Hava yollarını genişleten ilaçlar |
| Etyoloji (Nedenleri) | – Genetik yatkınlık – Çevresel faktörler (alerjenler, hava kirliliği) – Sigara dumanı – Viral enfeksiyonlar – Mesleki maruziyet (kimyasallar, tozlar) |
| Patofizyoloji | – Hava yollarında kronik iltihaplanma – Epitelyal hücre hasarı – Mukus üretiminde artış – Hava yollarında kasılma (bronkokonstriksiyon) |
| Semptomlar | – Nefes darlığı – Hırıltılı solunum – Öksürük (özellikle gece veya sabah erken saatlerde) – Göğüste sıkışma hissi – Fiziksel aktivite sırasında nefes darlığı |
| Tanı Yöntemleri | – Spirometri testi (FEV1/FVC oranı) – Tepe akım hızı ölçümü – Bronş provokasyon testi – Alerji testleri – Fizik muayene ve hastalık öyküsü |
| Görüntüleme Teknikleri | – Göğüs röntgeni (akciğerlerin genel görünümü) – Yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (HRCT) (detaylı hava yolu değerlendirmesi) |
| Tedavi Yöntemleri | – İnhaler bronkodilatörler (hızlı rahatlama için) – İnhaler kortikosteroidler (uzun süreli kontrol için) – Sistemik kortikosteroidler (şiddetli ataklarda) – Alerji tedavisi |
| İlaç Tedavisi | – Beta-agonistler (kısa ve uzun etkili) – Kortikosteroidler – Lökotrien modifiye edici ilaçlar – Anti-IgE monoklonal antikorlar (omalizumab) |
| Non-farmakolojik Tedaviler | – Solunum rehabilitasyonu – Beslenme ve diyet yönetimi – Yoga ve nefes egzersizleri – Evde hava temizleyici kullanımı |
| Yaşam Tarzı Değişiklikleri | – Egzersiz ve fiziksel aktivitenin düzenlenmesi – Sigara bırakma – Alerjenlerden kaçınma – Düzenli ev temizliği ve hijyen |
| Risk Faktörleri | – Ailede astım öyküsü – Alerjik rinit veya diğer alerjik hastalıklar – Erken çocuklukta geçirilen solunum yolu enfeksiyonları – Obezite |
| Komplikasyonlar | – Kronik bronşit – Akciğer enfeksiyonları – Solunum yetmezliği (ağır vakalarda) – Psikososyal etkiler (anksiyete, depresyon) |
| Korunma Yöntemleri | – Alerjenlerden kaçınmak – Sigara dumanından uzak durmak – Düzenli ilaç kullanımı – Sağlıklı beslenme ve egzersiz |
| Epidemiyoloji | – Dünyada yaklaşık 339 milyon insan astım ile yaşamaktadır. – Çocuklarda daha yaygındır, ancak yetişkinlerde de görülür. – Gelişmiş ülkelerde daha yaygındır |
| Prognostik Faktörler | – Erken teşhis ve uygun tedavi ile astım kontrol altında tutulabilir. – Tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. – Egzersize bağlı astım riski |
| İlişkili Hastalıklar | – Alerjik rinit – Egzama (atopik dermatit) – Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) – Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) |
| Sıklık ve Yaygınlık | – Çocuklarda %10-15 – Yetişkinlerde %5-10 – Astım atağı sıklığı, maruz kalınan tetikleyicilere göre değişir |
| Önleme Stratejileri | – Alerjen ve irritanlardan korunma – Düzenli sağlık kontrolleri – Aile eğitimi ve destek grupları |
| Psikososyal Etkiler | – Anksiyete ve depresyon – Sosyal izolasyon (şiddetli astım vakalarında) – Okul ve iş hayatında zorluklar |
| Önemli Klinik Çalışmalar | – Astım kontrol testleri – Astım eylem planlarının etkinliği – Biyolojik tedavilerin uzun vadeli sonuçları |
| Kaynaklar | – Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – Amerikan Akciğer Derneği (American Lung Association) – T.C. Sağlık Bakanlığı – Ulusal Astım Eğitim ve Önleme Programı |
Leave a Comment