| Başlık | Bilgi |
|---|---|
| Hastalık Adı | Alzheimer Hastalığı |
| Tanım | Alzheimer hastalığı, beynin kademeli olarak işlevini yitirdiği, hafıza, düşünme ve davranışlarda bozulmalara yol açan, ilerleyici bir nörodejeneratif hastalıktır. |
| Tıbbi Terimler | – Amiloid plakları: Beyinde biriken protein tortuları – Nörofibriler yumaklar: Beyindeki sinir hücrelerinde oluşan bozulmalar – Demans: Zihinsel işlevlerin kaybı |
| Etyoloji (Nedenleri) | – Genetik yatkınlık (APOE-e4 geni) – İleri yaş – Kafa travmaları – Kardiyovasküler risk faktörleri (hipertansiyon, yüksek kolesterol) – Oksidatif stres |
| Patofizyoloji | – Beyinde amiloid beta plaklarının birikmesi – Tau proteinlerinde anormallikler – Sinir hücrelerinde hasar ve ölüm – Beyin hacminde küçülme |
| Semptomlar | – Hafıza kaybı (özellikle yakın zamandaki olayları unutma) – Zaman ve mekân karışıklığı – Düşünme ve karar verme yetisinde zayıflama – Kişilik değişiklikleri |
| Tanı Yöntemleri | – Klinik değerlendirme (bilişsel testler) – Beyin görüntüleme (MRI, PET) – Beyin omurilik sıvısı (BOS) analizi – Genetik testler (APOE genotip testi) |
| Görüntüleme Teknikleri | – MRI: Beyin yapısındaki değişiklikleri tespit etmek için – PET: Beyindeki metabolik aktiviteyi incelemek için – CT: Beyin dokusunda hasar olup olmadığını görmek için |
| Tedavi Yöntemleri | – İlaç tedavisi (kolinesteraz inhibitörleri, memantin) – Bilişsel terapi – Fiziksel egzersiz – Destekleyici bakım (beslenme, güvenlik) |
| İlaç Tedavisi | – Kolinesteraz inhibitörleri (donepezil, rivastigmin) – NMDA reseptör antagonisti (memantin) – Antipsikotikler ve antidepresanlar (semptomatik tedavi için) |
| Non-farmakolojik Tedaviler | – Bilişsel rehabilitasyon – Psikoterapi – Fiziksel egzersiz programları – Sosyal destek ve aile eğitimi |
| Yaşam Tarzı Değişiklikleri | – Düzenli fiziksel aktivite – Beyin egzersizleri (bulmacalar, hafıza oyunları) – Sağlıklı beslenme (Akdeniz diyeti) – Sosyal katılım ve zihinsel uyarım |
| Risk Faktörleri | – İleri yaş (65 yaş ve üzeri) – Ailede Alzheimer öyküsü – Düşük eğitim seviyesi – Kardiyovasküler hastalıklar (hipertansiyon, diyabet) – Kafa travmaları |
| Komplikasyonlar | – Yutma güçlüğü (disfaji) – İdrar ve gaita inkontinansı – Hareket kaybı ve yatalak olma – Enfeksiyonlar (özellikle pnömoni) – Depresyon ve anksiyete |
| Korunma Yöntemleri | – Düzenli fiziksel ve zihinsel egzersiz – Sağlıklı beslenme (Akdeniz diyeti) – Sosyal aktiviteyi sürdürme – Kardiyovasküler risk faktörlerinin kontrolü |
| Epidemiyoloji | – Dünya genelinde yaklaşık 50 milyon insan demansla yaşamaktadır ve bunların çoğunluğu Alzheimer hastalığıdır. – Kadınlarda daha yaygındır. – Yaşlı nüfusun artmasıyla görülme sıklığı artmaktadır. |
| Prognostik Faktörler | – Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. – İleri evrelerde, hastaların bağımsız yaşam yetileri tamamen kaybolabilir. |
| İlişkili Hastalıklar | – Vasküler demans – Parkinson hastalığı – Lewy cisimcikli demans – Depresyon ve anksiyete |
| Sıklık ve Yaygınlık | – Tüm demans vakalarının %60-70’ini Alzheimer hastalığı oluşturur. – Kadınlarda erkeklere oranla daha yaygındır. – 85 yaş üstü kişilerde risk önemli ölçüde artar. |
| Önleme Stratejileri | – Sağlıklı bir diyet uygulamak – Düzenli egzersiz yapmak – Sosyal etkileşim ve zihinsel uyarım – Kardiyovasküler sağlığı korumak |
| Psikososyal Etkiler | – Alzheimer hastaları ve aileleri, ağır duygusal ve psikolojik yük altındadır. – Hastalar bağımsızlıklarını kaybedebilir ve bakım gerektirebilir. |
| Önemli Klinik Çalışmalar | – Amiloid beta plaklarını hedefleyen tedavi çalışmaları – Tau proteinlerini hedefleyen tedavi çalışmaları – Alzheimer için genetik risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine araştırmalar |
| Kaynaklar | – Alzheimer’s Association – Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – Amerikan Nöroloji Akademisi (AAN) – T.C. Sağlık Bakanlığı |
.